Skansen w Kolbuszowej prowadzi Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Park etnograficzny w tej części Podkarpacia uroczyście otwarto w maju 1978 roku. W wydarzeniu tym wziął udział ówczesny wiceministra kultury prof. Wiktora Zina.

Otwarcie skansenu w Kolbuszowej. Fot. MKL Kolbuszowa

Jaką powierzchnię ma skansen w Kolbuszowej?

Ekspozycja skansenu rozłożona jest na 30 hektarach na terenie trzech miejscowości: Kolbuszowej, Kolbuszowej Górnej oraz Domatkowa (przysiółku Brzezówka). Można tam podziwiać ponad 80 przykładów różnorodnej architektury, zarówno mniejszej, jak i większej.

Co można zobaczyć w kolbuszowskim skansenie?

Wśród budynków umieszczonych w parku etnograficznym znajdują się m.in. domy mieszkalne, stodoły, wiatraki, karczma, szkoła oraz kościoły, które pochodzą z przełomu XIX i XX wieku.

Istotną częścią ekspozycji jest otoczenie poszczególnych obiektów, składające się z sadów, stawów, ogrodów przydomowych, pasiek i innych tradycyjnie zagospodarowanych terenów.

Który obiekt na terenie skansenu jest największy?

Kościół z Rzochowa pw. św. Marka Ewangelisty to największy obiekt widoczny z wielu miejsc w skansenie. Pochodzi on z 1843 r., a w tym roku mija 10 lat od udostępnienia go dla zwiedzających.

- Do dziś zachwyca naszych gości – turyści najczęściej wskazują go jako najpiękniejszy obiekt w muzeum

- mówi Katarzyna Dypa, dyrektor Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej.

Kościół w skansenie w Kolbuszowej
Kościół w parku etnograficznym. Fot. MKL Kolbuszowa

Który obiekt na terenie skansenu jest najstarszy?

To obiekty pochodzące z XVIII w., tj. dwór z Brzezin z 1753 r. oraz spichlerz z Bidzin z 1784 r. Najstarsza chałupa chłopska pochodzi z 1804 r. z Markowej. Natomiast plebania z Ostrów Tuszowskich, której ekspozycję 6 października muzeum będzie udostępniać dla publiczności, została zbudowana w 1904 r., ale – co ciekawe – z drewna po rozebranym wcześniej kościele parafialnym z przełomu XVI i XVII w.

Dwór z Brzezin w skansenie w Kolbuszowej Dwór z Brzezin. Fot. Joanna Serafin

Ile trwa zwiedzanie skansenu w Kolbuszowej?

Zwiedzanie z przewodnikiem to półtorej godzinny spacer po jednej z dziewięciu ścieżek zwiedzania.

- Od 2023 roku mamy ciekawe trasy tematyczne, które prowadzą po wybranych zakątkach skansenu i pokazują różne aspekty życia w dawnej wsi, np. Wieś i dwór – między chłopem, panem, karczmarzem i plebanem, Jak Lasowiak z Rzeszowiakiem – spacer przez dwie wsie, Hand-made w dawnej wsi – opowieść o dawnych rzemiosłach, I wszystko mu grało – muzyka i muzykanci na dawnej wsi, Meble kolbuszowskie w zbiorach Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej

- wyliczają pracownicy Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej.

Natomiast indywidualny spacer może trwać nawet do trzech godzin w zależności od tempa zwiedzania i chęci zajrzenia do każdego obiektu.

- Jeśli ktoś zabierze ze sobą kosz piknikowy i zechce u nas odpocząć, to może u nas spędzić nawet cały dzień. Polecamy również zwiedzanie z audioprzewodnikiem

- dodają muzealnicy.

Ile kosztuje bilet do skansenu w Kolbuszowej?

W sezonie turystycznym, czyli od kwietnia do października, obowiązują bilety w cenie: normalny – 18 zł, ulgowy – 12 zł, a rodzinny – 50 zł. Natomiast poza sezonem, czyli od listopada do marca wszystkim przysługuje bilet ulgowy w cenie 12 zł, a rodzinom w ulgowej cenie 38 zł.

Warto dodać, że przez cały rok, również podczas imprez, w skansenie w Kolbuszowej honorowani są posiadacze Karty Dużej Rodziny, którzy mogą liczyć na 50 proc. zniżki na bilety wstępu.

Kiedy można wejść za darmo do skansenu?

Zgodnie z regulaminem zwiedzania wstęp wolny dla wszystkich jest w każdy poniedziałek będący dniem roboczym. W przypadku gdy poniedziałek jest dniem świątecznym, dniem bezpłatnego wstępu do muzeum jest kolejny dzień roboczy następujący po tym święcie.

Za darmo wchodzą również dzieci do 7. roku życia.

Godziny otwarcia kolbuszowskiego skansenu

Skansen otwarty jest przez cały rok z wyłączeniem: 1 i 6 stycznia, Wielkiej Soboty, Wielkanocy i Poniedziałku Wielkanocnego, 1 listopada, 24, 25, 26 i 31 grudnia.
Park etnograficzny, kasa biletowa i sklepik czynne są:

od kwietnia do października
w dni powszednie w godz. 9 - 17
w soboty, niedziele i święta w godz. 10 - 18

od listopada do marca
codziennie w godz. 9 - 16

Godziny otwarcia skansenu w Kolbuszowej
Skansen jest czynny przez cały rok. Fot. Joanna Serafin

Parking - gdzie zostawić samochód?

Przed skansenem zlokalizowany jest parking dla samochodów osobowych, autokarów oraz z wyznaczonymi miejscami dla osób niepełnosprawnych.

- Jako ciekawostkę dodam, że zostawiając tam pojazd, wszyscy turyści, wchodząc do skansenu przekraczają rzekę Nil. Natomiast w razie potrzeby, szczególnie podczas imprez plenerowych, otwieramy dodatkowe parkingi na terenie muzeum

- mówi Katarzyna Dypa, dyrektor Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej.

Skansen w Kolbuszowej - parking
W trakcie imprez otwierany jest dodatkowy parking. Fot. Joanna Serafin

Restauracja w skansenie - gdzie i co zjeść?

Na co dzień czynna jest kawiarnia Prownicja, w której można wypić kawę, zjeść lody lub deser, a także posilić się ciepłym daniem. Są to przynajmniej trzy dania obiadowe do wyboru, w tym jedno bezmięsne.

Kawiarnia jest czynna w sezonie turystycznym (od kwietnia do października) od poniedziałku do piątku w godz. 11.30-17 oraz w weekendy i święta w godz. otwarcia skansenu, tj. od 10 do 18.

Jedzenie w skansenie w Kolbuszowej
W trakcie imprez jedzenie serwują panie z KGW.

Gdzie znajdują się toalety na terenie skansenu?

Toalety na terenie skansenu w Kolbuszowej znajdują się w budynku recepcji, w szkole i osobno przy szkole z Trzebosi oraz w dworze z Brzezin. Wszystkie są bezpłatne.

Toalety w skansenie w Kolbuszowej
Toalety na terenie skansenu są bezpłatne. Fot. Joanna Serafin

Czy do skansenu w Kolbuszowej można wejść z psem?

- Zapraszamy na spacery z pupilami. Jednak z uwagi na hodowane przez nas ptactwo domowe, psy muszą spacerować na smyczy, a te większe, dla bezpieczeństwa turystów, powinny mieć kaganiec

- mówi dyrektor muzeum.

Ile zwierząt hodowlanych mieszka w kolbuszowskim skansenie?

W parku etnograficznym hodowanych jest kilkadziesiąt zwierząt: dwie kozy, 11 owiec, 10 perliczek, 29 kur, dziewięć gęsi, dwie kaczki, 25 gołębi oraz trzy króliki.

Jakie zwierzęta mieszkają w skansenie w Kolbuszowej
Gęsi można spotkać przy stawku. Fot. Joanna Serafin

Czy na terenie skansenu można zbierać grzyby?

Niestety nie. Skansen to również ekspozycja przyrodnicza, obejmująca lasy, łąki, pola, sady, przydomowe ogródki. Dlatego, zgodnie z regulaminem zwiedzania, obowiązuje zakaz zrywania owoców, płodów rolnych i runa leśnego.

Palenie papierosów - czy można?

Na co dzień strefa dla palaczy jest tylko w sektorze wstępnym. Natomiast podczas imprez plenerowych wyznaczane są dodatkowe miejsca, które są specjalnie oznakowane i znajdują się na terenie skansenu.

Czy w skansenie można wziąć ślub?

W skansenie w Kolbuszowej możliwy jest jedynie ślub cywilny. Wszyscy goście zobowiązani są wówczas do opłacenia biletów wstępu obowiązujących tego dnia do skansenu, a ewentualne pozostałe koszty uzależnione są od konieczności udostępnienia obiektów lub zaangażowania pracowników w przygotowanie uroczystości.

Dotąd odbył się jeden ślub cywilny – związek małżeński został zawarty na łące między wiatrakami.

Jakie imprezy w odbywają się w skansenie w Kolbuszowej?

Każdego roku na turystów czeka wiele ciekawych wydarzeń. Są to zarówno duże wydarzenia plenerowej, jak i warsztaty w mniejszych grupach. Wśród najpopularniejszych wydarzeń, które odbywają się cyklicznie możemy wymienić:

- Prezentacje Twórczości Ludowej
- Odpust na św. Marka
- Koń, jaki jest - bohaterem imprezy jest koń -w dawnej wsi najlepszy pomocnik w gospodarstwie
- Festiwal Kultury Lasowiackiej.

Odpust w skansenie w Kolbuszowej
Odpust na św. Marka. Fot. Joanna Serafin

Jaki film kręcono w skansenie w Kolbuszowej?

Filmowcy chętnie wybierają Park Etnograficzny w Kolbuszowej jako miejsce do swojej pracy. To tutaj Wojciech Smarzowski kręcił swój głośny film "Wołyń", który miał premierę w 2016 roku.

Z kolei w czerwcu 2022 roku ekipa filmowa zakończyła zdjęcia do filmu Pawła Maślony pt. „Kos” w skansenie w Kolbuszowej. Realizowała je przez dwa dni (17-18 czerwca). Filmowcy kręcili także ujęcia w Wilczej Woli. Premiera filmu odbyła się 26 stycznia 2024 roku.

Duży wzrost popularności skansenu w Kolbuszowej odnotowano po pierwszej części superprodukcji Netflixa - serialu "1670". To komedia, która przedstawia obraz sarmackiego życia w czasach pańszczyzny. W rolę główną wcielił się znany aktor Bartłomiej Topa. Jego premiera miała miejsce 13 grudnia 2023 roku.

W 2024 roku filmowcy wrócili do kolbuszowskiego skansenu, aby nagrać drugi sezon "1670", którego premiera zaplanowana jest na 2025 rok. Kolbuszowa znów stanie się Adamczychą.

1670 w skansenie w Kolbuszowej
Dwór Jana Pawła wybudowany w skansenie w Kolbuszowej. Fot. Kamil Ząbczyk

Muzeum Kultury Ludowej Kolbuszowa (2)

W skansenie trwają zdjęcia do 3. sezonu "1670" Netflixa

Skansen w Kolbuszowej. Przewodnik po parku etnograficznym