Miasto chce przejąć opuszczoną posiadłość w centrum Rzeszowa. Jaką historię skrywa willa pułkownika Kotowicza? [ZDJĘCIA]

Willa w centrum Rzeszowa niszczeje. Temat jest doskonale znany w Rzeszowie. Od 2015 roku toczą się spory odnośnie tego zabytkowego budynku, którego wpisanie na listę zabytków uchroniło przed wyburzeniem. Takie plany miała spółka Willa Palace, która w sierpniu 2020 roku niespodziewanie przystąpiła do rozbiórki. Powstrzymać cały precedens zdołał po fali protestów mieszkańców wojewódzki konserwator zabytków. Cała ulica Dekerta oraz posiadłość pułkownika zostały wpisane do rejestru zabytków. To pozwoliło uchronić teren od wejścia deweloperów i wybudowania tam 4-piętrowego apartamentowca. 

Willa niszczeje

Trwa proces Małgorzaty J., prezes spółki Willa Palace, która jest właścicielem willi Kotowicza w Rzeszowie. Zleciła ona w 2020 roku wyburzenie posiadłości Kotowicza. Prace zablokował wówczas wojewódzki konserwator zabytków i powiadomił policję. W trakcie nielegalnych prac zostały zniszczone przęsła ogrodzenia willi. Proces Małgorzaty J. toczy się w Sądzie Rejonowym w Rzeszowie. Szefowa firmy odpowiada za złamanie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Grozi jej do 8 lat pozbawienia wolności - donoszą media. 

Willa Kotowicza - bo tak funkcjonuje w pamięci rzeszowian - jest budynkiem murowanym z cegły, założonym na rzucie zbliżonym do kwadratu, z uskokowo cofniętym narożem północno-zachodnim. Dom w całości został podpiwniczony; niewysoki, jedynie parterowy, bez użytkowego poddasza, osadzony został na wysokim podmurowaniu, zakończonym bogato profilowanym gzymsem okapnikowym. Elewacje stosunkowo proste, z lizenami w narożach. Ściany zewnętrzne okładane w podmurówce łamanym kamieniem z wyrazistymi, wystającymi spoinami, zaś ściany korpusu budynku zostały wyłożone płytkami z uszlachetnionego betonu. Ponadto w elewacjach zastosowano obramienia ze sztucznego kamienia. Całość została nakryta dachem siodłowym, czterospadowym, z dodatkowym koszem nad narożem północno-zachodnim. Obecnie, od 2000 r., pokryty jest blachodachówką. Willa usytuowana jest asymetrycznie w szerokim, rozległym ogrodzie, dziś bardzo zniszczonym i zaniedbanym, w którym znajdują się pojedyncze elementy architektury ogrodowej, jak taras z okazałą balustradą i niewielka fontanna, pamiętające czasy świetności tego założenia.

Według niepewnej informacji, willa została zbudowana przez inż. Piesowicza. Właścicielami i inwestorami było małżeństwo Kotowiczów w początkowym okresie ich związku. Pułkownik Jan Stefan Kotowicz mieszkał tu aż do śmierci w 1963 r. Służył w Legionach, Wojsku Polskim i AK. Trzeba zaznaczyć że w latach 1944 - 1949 był represjonowany. Chociaż po śmierci pułkownika dom zmieniał właścicieli i przechodził z rąk do rąk różnych użytkowników, to na stałe został złączony z osobą płk. J.S. Kotowicza, z jego życiem i działalnością. W latach 90. XX w. na elewacji umieszczono pamiątkową tablicę.

- czytamy w Kwartalniku ogólnopolskim Renowacje i zabytki, nr 3/2015 aut. dr. Grażyna Stojak

Pozostaje mieć nadzieje, że willa trafi w ręce miasta i będzie tak jak zakładano - obiektem kulturalnym i historycznym, dostępnym dla mieszkańców. 

Miasto chce przejąć dom pułkownika

- Rozmowy dotyczące ewentualnego przejęcia przez Gminę Miasto Rzeszów są prowadzone. O ich efekcie będziemy informować.

- powiedział Artur Gernard z Kancelarii Prezydenta Rzeszowa.

Zobacz, jak wygląda willa pułkownika Kotowicza w galerii zdjęć.